Onderzoeken naar effecten tussenjaar

Wat levert een tussenjaar op, als je het vergelijkt met doorstuderen? Wat doet dit met de kans op studiesucces in het hoger onderwijs? Of met de kans op een fijne loopbaan?

Helaas is hiernaar nog weinig goed onderzoek verricht. Deze pagina geeft hierover informatie. Het TussenjaarKenniscentrum wil onder meer zorgen voor meer en beter onderzoek naar dit onderwerp. Maar het zal altijd zo blijven dat je niet kunt voorspellen welke effecten een tussenjaar precies op jou zal hebben. Want dit hangt natuurlijk af van hoe je dat jaar invult. Risico’s die hieraan zijn verbonden, kun je in elk geval beperken met een goede voorbereiding.

Studiesucces en eindexamencijfer

Bij de ‘In- en doorstroommonitor hoger onderwijs 2009-2018’ van het ministerie van Onderwijs is speciaal gekeken naar jongeren die een tussenjaar namen. Hierin wordt opgemerkt ‘dat het al dan niet nemen van een tussenjaar niet of nauwelijks invloed heeft op het percentage uitval en switch, twee indicaties van een ‘verkeerde’ studiekeuze. Er is in dit onderzoek niet gekeken of tussenjaren wel invloed hadden op het verdere studiesucces.’

Effecten van verschillende invullingen van een tussenjaar zijn daarbij ook niet onderzocht. Wel is gekeken naar welke jongeren een tussenjaar nemen. ‘Vrouwen, jongeren met een westerse migratieachtergrond, jongeren uit een armoedeprobleemcumulatiegebied (apc-gebied) en jongeren met een laag eindexamencijfer nemen vaker een tussenjaar dan de overige groepen.’

Laagste en hoogste inkomensgroep

In bovengenoemd rapport wordt verder opgemerkt: ‘De laagste en de hoogste inkomensgroep kennen het grootste percentage gediplomeerden dat een tussenjaar neemt. Mogelijk zien we in deze uitersten zowel de mogelijkheid tot het nemen van een tussenjaar als het zich gedwongen voelen tot het nemen van een tussenjaar weerspiegeld.’

Uit het Amerikaans onderzoek ‘Not All Types of Delay are Equal: Postsecondary Delay in the U.S. and Taking a Gap Year’ uit 2014 blijkt dat met name jongeren uit hogere inkomensgroepen en met hoogopgeleide ouders tijdens een ‘gap year’ gaan reizen, en dat dit positieve effecten heeft op hun studieresultaten.

De Amerikaanse Gap Year Association verwijst naar andere onderzoeken die positieve effecten laten zien op persoonlijke ontwikkeling en studieresultaten.

Harvard University

Harvard is een van de Ivy League topuniversiteiten in de V.S. die adviseren om een tussenjaar te nemen voordat je gaat studeren. Harvard doet dit al enkele tientallen jaren. In het artikel Time Out or Burn Out for the Next Generation (scroll een stukje naar beneden om dit te kunnen lezen) wordt uitgelegd wat de reden hiervan is, en wat ervaringen zijn met en van studenten die dit advies opvolgden.

Een aantal relevante onderzoeken naar dit onderwerp:

American Gap Association (2015). National Alumni Survey Report. Temple University, Institute for Survey Research.

Antonides, K.A. (2015). Het Saxion Oriëntatieproject: studiekeuzebegeleiding als stimulans van de identiteitsontwikkeling. Masterthese MSc Psychologie, Rijksuniversiteit Groningen.

Crawford, C., & Cribb, J. (2012). Gap-year takers: Uptake, trends, and long term outcomes. Department of Education, UK Research Report (DFE-RR252). 

Hoe, N., & DePena, (2014). “Not All Types Of Delay Are Equal: Postsecondary Delay In The U.S. And Taking A Gap Year”. Publicly Accessible Penn Dissertations. Paper 1313 

Jones, A. (2004). Review of Gap Year Provision. University of London 2004. Research Report RR555 

Leeuw, Z. van der (2007). Dossier Kiezen kost tijd: Een evaluatieonderzoek naar de effecten van het Oriëntatiejaar. Uitgeverij Kluwer.

Martin, A. J. (2010). Should students have a gap year? Motivation and performance factors relevant to time out after completing school. Journal of Educational Psychology, 102(3), 561–576. 

Nieman M. (2010). The perception of higher education students of the influence of their gap year experiences on their personal development. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. University of South Africa Institutional Repository. 

O’Shea, J. (2014). Gap year: How delaying college changes people in ways the world needs. The Johns Hopkins University Press.

Parker, P.D. , Thoemmes, F., Duineveld, J.J. & Salmela-Aro,K. (2015). I wish I had (not) taken a gap-year? The psychological and attainment outcomes of different post-school pathways. Developmental Psychology, 51, 323-333.

ResearchNed (2015). Onderzoek in opdracht van EP-Nuffic. Wel of niet naar het buitenland? Het dilemma van de scholier. Motieven, ondersteuning en informatiebehoefte van scholieren bij hun voorbereiding om naar het buitenland te gaan voor studie of tussenjaar.

ResearchNed (2018). Onderzoek in opdracht van EP-Nuffic. Onderzoek in opdracht van EP-Nuffic. Gap year, buitenlandse contacten en belangstelling voor buitenlandverblijf bij startende ho-studenten. Analyses van de Startmonitor 2008-2009 t/m 2017-2018.