Komen jongeren, bewust gekozen of zonder dat ervoor gekozen is, in een tussenjaar? Dan pakken ze soms ‘zomaar’ een baantje. Niks mis met werken, natuurlijk. Toch wil ik graag wat praktische ervaringen met ‘baantjes’ met u delen in deze tussenjaartip 8. Er volgen nog twee tussenjaartips.
foto:WUR
Baantje in je tussenjaar
Niks mis met werken. Je leert van iedere baan. En het levert ook nog geld op. Scholieren hebben al vaak de ervaring van een bijbaan. Een goede eerste kennismaking met de werkvloer. Maar een baantje in een tussenjaar is toch weer iets anders.
Baantje om je wereldreis te verdienen
‘Tussenjaarders’ die een wereldreis willen maken zullen die in principe betalen uit een baantje dat ze voor of na die wereldreis hebben. Of werk dat ze tijdens hun wereldreis doen. Prima. Je hebt goed nagedacht over je reis en ook bedacht dat die geld kost. Dat geld moet de ‘tussenjaarder’ natuurlijk verdienen. Mooi als het dan ook nog een baan is die een beetje leuk is. En dat je goed verdient.
Leermomenten en daarover nadenken
Toch is zo’n baan meer dan alleen geld verdienen. Het is ook belangrijk te bedenken wat deze baan leuk maakt. Of juist niet. Ontdekt de jongere dat hij contact met klanten leuk vindt? Misschien moet hij dit meenemen in zijn studiekeuze. Kan hij heel hulpvaardig zijn in een Call Center? Een ervaring om iets mee te doen.
Maar de combinatie van werken en daarna een wereldreis is ook ‘veel’. De tussenjaarstudent moet ook nadenken over zijn toekomstige studie. Je verandert door een tussenjaar en misschien wil je na dit jaar een andere kant op met je leven dan je aanvankelijk dacht. Goed de tijd nemen om Open Dagen en meeloopdagen te bezoeken.
Pech gehad, bindend studieadvies niet gehaald, niet weten wat je moet doen
Er zijn ook tussenjaarders die ongewild in een tussenjaar terecht zijn gekomen. Ze weten écht niet wat ze moeten gaan studeren. Ze zijn na een paar weken gestopt met de studie omdat die enorm tegenviel. Ze moesten stoppen omdat ze te weinig studiepunten hebben gehaald. Ik ken nogal wat van dit soort jongeren. Ook zij zoeken soms een baantje. Daarbij vind ik dat een baantje, wat het dan ook is, altijd beter dan in je nest blijven liggen en niks doen, maand na maand. Maar toch…
‘Onze zoon zat al na een paar weken thuis. De verkeerde studie gekozen. Een grote teleurstelling. Hij had natuurlijk wel geld nodig en ging zo nu en dan werken via een uitzendbureau. Eigenlijk bevalt dat best goed. Maar wat nu? Gaat hij nu niet meer studeren? En is dat een verstandige beslissing?’
Ga niet vast zitten in een baantje
Ik ken ook jongeren die na een mislukking blijven steken in ‘zomaar een baantje’. Jaar na jaar zo nu en dan werken in de horeca, meehelpen bij evenementen, werken bij de supermarkt. U kent ze wel, die baantjes. Aan jongeren die in deze fase zitten en hun ouders vraag ik toch goed na te denken waar ze mee bezig zijn. Is dit werk dat past bij hun passie en ambitie? Is dit werk waar ze jaar na jaar gelukkig in kunnen zijn? Soms wel. Vaak niet. Ik keur geen enkel beroep af. Maar ik vind wel dat je je best moet doen te kiezen voor wat je doet. Het moet je niet ‘zomaar’ overkomen.
Waar wil je over tien jaar staan?
Aan ouders, die zien dat hun kind in deze fase zit, raad ik aan toch met hun kind over de toekomst te praten. Dat zal niet makkelijk zijn. Na een teleurstelling weer constructief over je leven nadenken valt echt niet mee. Misschien heeft uw kind ook wel baat bij een tussenjaarprogramma. Misschien is het goed als hij eens praat met een studiekeuzebegeleider of zijn ex schooldecaan. Moet hij misschien een studiekeuzetest doen? Misschien helpt het ook als u zijn fantasie prikkelt. Stel hem eens de ‘wondervraag’. Vraag hem zijn fantasie te gebruiken. Wat zegt dit over zijn wensen en verlangens voor de toekomst?
‘Stel… alles is mogelijk. Wat zou je dan over tien jaar willen doen?’
Voer een loopbaangesprek
Gestructureerd praten met een jongere over de toekomst moet je goed voorbereiden. Er zijn wel een paar richtlijnen voor een loopbaangesprek. Die zijn gebaseerd op onderzoek naar studiekeuze en loopbaan. Mijn advies: Lees beide genoemde artikelen eens rustig door en praat er af en toe over. Niet hele avonden doorzagen, maar kleine gesprekjes. Wacht rustig het goede moment af en kies dan je ‘reigermoment’. Stel een gerichte vraag en wacht dan af, zoals een reiger bij een vijver. En gebruik het volgende goede moment opnieuw. En realiseer je als ouder ook dat het de verantwoordelijkheid is van de jongere om zijn toekomst op te bouwen. En dat is niet persé een studie doen en een diploma halen.
Meer tussenjaartips
Er is nog veel meer te vertellen over ‘tussenjaar’. Kijk bijvoorbeeld eens bij TussenjaarKenniscentrum of KeuzeKansen.
Tussenjaar tip 1: Spring niet in het diepe
Tussenjaar tip 2: Echt wel studeren?
Tussenjaar tip 3: Focus
Tussenjaar tip 4: Meelopen
Tussenjaar tip 5: Iets bijzonders?
Tussenjaar tip 6: Begeleiding nodig?
Tussenjaar tip 7: Chillen
Tussenjaar tip 8: ‘Zomaar’ een baantje?
Tussenjaar tip 9: Studie voor het leven?
Tussenjaar tip 10: Zelfreflectie
Hermien Miltenburg, docent, oudervoorlichter,
auteur van het blog studiekeuzekind.
Moeder van drie kinderen.