TussenjaarKenniscentrum

Onafhankelijk en deskundig

Ruim tien tussenjaarprogramma’s zijn in de afgelopen jaren in Nederland gestart. Waarvan een aantal door mensen die zelf in het onderwijs werken of werkten als decaan of studieloopbaanbegeleider. Voor een mini-serie vroegen wij naar hun ervaringen.

In deel 2: Rolienke van der Velde. Zij is decaan van het Gomarus College in Groningen en regiocontactpersoon Noord van het Expertisepunt LOB. Tijdens een bijeenkomst met haar collegadecanen in die regio opperde zij tien jaar geleden het idee voor het tussenjaarprogramma Expeditie Noord

 

Bekijk het overzicht van tussenjaarprogramma’s in Nederland

tussenjaarprogramma Expeditie Noord

In 2014 ging de eerste groep van Expeditie Noord start en sindsdien start er elk voor- en najaar een groep. Rolienke vertelt: ‘In mijn werk als decaan zag ik leerlingen die moeite hadden met hun studiekeuze en een tussenjaar zinvol wilden invullen. Het leek me mooi als we in het Noorden hen een tussenjaarprogramma konden bieden zodat ze ook actief met hun studiekeuze aan de slag konden gaan in hun tussenjaar.’

 

Decanenkring positief

 

De decanenkring reageerde positief op het idee en twee leden vanuit het voorgezet onderwijs gingen samen met twee leden vanuit het vervolgonderwijs aan  de slag met een plan. Waaronder Cato van der Vlugt die net als Rolienke vanaf het begin en nog steeds betrokken is bij Expeditie Noord. Rolienke: ‘We wilden dat het een gezamenlijk project zou worden van voortgezet en hoger onderwijs. Vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid voor jongeren die tussen wal en schip vallen.’

tussenjaarprogramma Expeditie Noord

In een behoefte-onderzoek onder jongeren en ouders werd er gevraagd naar wat zij graag wilden, hoe lang het moest duren en hoeveel dagen per week ze eraan wilden besteden. Er werd een plan gemaakt en er volgde een pilot van een jaar met financiering door scholen voor voortgezet en hoger onderwijs en een subsidie van de provincie Groningen. Daarna werd de pilot met drie jaar verlengd. Bij Expeditie Noord werden toen 30 tot 40 jongeren per jaar begeleid en er was een paar jaar geleden zelfs een wachtlijst wegens een gebrek aan mankracht.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

 

Inmiddels is Expeditie Noord een zelfstandige stichting geworden zonder winstoogmerk. We zien het als een maatschappelijke verantwoordelijkheid om deze jongeren een tussenjaarprogramma te bieden. Doordat een aanzienlijk deel van onze financiering wegviel, moesten wij met pijn in ons hart de deelnamekosten verhogen. Op dit moment is het bestuur druk bezig met daarvoor andere oplossingen te vinden, omdat wij iedereen een eigen Expeditie gunnen. We zijn het voortgezet onderwijs in onze regio zeer dankbaar dat zij nog steeds elk jaar een bijdrage geven.’

In de eerste jaren begeleidde Rolienke ook zelf deelnemers van het programma. Daar had ze naast haar werk als decaan niet meer voldoende tijd voor toen ze moeder werd van een tweeling en regiocontactpersoon van het Expertisepunt LOB. Nu houdt ze zich vooral bezig met de inhoud van het programma. ‘Er is een vaste schil aan enthousiaste trainers die we inzetten om de deelnemers zowel in de groep als individueel te begeleiden.’

 

Tussenjaar en leenstelsel

Rolienke: ‘Na de invoering van het leenstelsel zijn meer leerlingen een tussenjaar gaan nemen. Ik zie dat ouders en vooral jongere docenten het normaler zijn gaan vinden. Bij ouderavonden op mijn school geef ik altijd aan waarom een tussenjaar een goede optie kan zijn. Ik merk niet heel vaak dat ouders daar tegen zijn. Ouders zeggen vaak: ‘Prima, maar ik wil niet dat je de hele week op de bank zit.’

tussenjaarprogramma Expeditie Noord

‘De top 3 aan tussenjaar-bezigheden die ik zie, zijn: rijbewijs halen, werken en reizen. Ik spreek nu meer jongeren die zeggen dat ze geen behoefte hebben aan studiekeuzebegeleiding. Die vraag ik hoe ze dan verder komen met hun studiekeuze. Zij zeggen dan vaak dat ze wel naar open dagen gaan. Natuurlijk stel ik daar dan kritische vragen over en probeer ik ze tot nadenken te zetten over een goede invulling van het tussenjaar.’

 

Tussenjaarprogramma en loopbaancompetenties

 

Bij Expeditie Noord krijgen jongeren een uitgekiend programma op basis van de loopbaancompetenties. Ze gaan aan de slag met vragen wie ben ik, wat kan ik, wat wil ik, hoe kom ik daar en wie kan me daarbij helpen? Daarnaast leren ze algemene vaardigheden en werken ze aan het motto van de Expeditie ‘Out of your comfort zone.’

Deelnamekosten voor het programma van Expeditie Noord (2 dagen per week gedurende 2 tot 3 maanden) zijn nu € 1450,-. Rolienke: ‘Ik hoop dat we nieuwe inkomsten kunnen vinden, om het goedkoper te kunnen gaan aanbieden. Wij gunnen iedereen de kans om zichzelf beter te leren kennen en bewuste keuzes te leren maken. Het zou helemaal mooi zijn als er een basisjaar komt voor alle jongeren die dat willen en het een onderdeel wordt van het onderwijs.’